15 Haziran 2010 Salı

Kappadokia bölgesi ve antik kentleri

Kapadokya;( Bilimsel metinlerde Kappadokıa Bölgesi), Nevşehir ile çevresindeki ve Kapadokya'daki antik kentlerin hemen hepsinin kökeninin Tunç çağı/Bronz çağı halkları olan Luvi ve çağdaşı Hitit toplumları olduğunu söyleyebiliyoruz.....Yer adlarının hepsinde Luvi ve ardılı Anadolu dilleri kökenli isimler söz konusu.

Katpatuka Hellen ağzında Kappadokia edilmiş adın, Med'lerce kullanılan ve Pers'lerce de aynen alınan biçimi, Herzfeld'e göre, sonundaki -uka, Ermeni dilinde halk adı, ulus adı türetmek için kullanılan ukh'un Med ağzına uydurulmuş biçimi dir; Med'ler bu bölgeyi IÖ 585'de kendi ülkelerine katmış ve onu, Ermeni dilinde taşıdığı adı (Kat-paduk) benimseyerek adlandırmışlardı.
Katpaduk yani Katpat-ukh, Katpat Halkı deyimi içindeki Katpat'ın aslı kanımca, yörenin baş tanrısının Hurri dilinde kullanılan Hepat/Khepat'tan başka şey değildir. Daha açık deyişle, katpatuka olarak Iran'lılarca kullanılmış adın aslı Khepat-ukh, Khepat Halkı (nın Yurdu) dur. Gerçekten, IÖ 2. binyılda ve hatta 1. binyılın erken döneminde, ülkelerin, o ülkedeki baş tanrının adına göre adlandırılması çok yaygın bir uygulamaydı. Katpatuka adının, eski Iran dilinde Güzel atlar ülkesi anlamına geldiğini düşünenler olmuştur. Böyle bir düşüncenin hiç bir dayanağını bilmiyorum. Eski Iran dilinin Güzel atları olan anlamındaki sözcüğü Huv-aspa'dır.
[Bilge Umar, Türkiye'deki Tarihsel Adlar, Inkilap Kitapevi]

Kappadokıa ile ilgili antik yerleşim yerleri, isimleri, anlamları bazında geniş bir inceleme Prof. Dr. Bilge UMAR'ın Yaşar Vakfı yayınlarından çıkan kitabında yer alıyor. Bu kitap sınırlı sayıda bulunuyor. Ben Bayezit'teki Orhan Kemal Kitaplığı'nda bir tane görüp saatlerce incelemiş, notlar alıp kent isimlerinin fotoğraflarını çekmiştim. Aşağıdaki yer adları adı geçen yayından alınmıştır ...